สัมมาทิฏฐิสูตร(๑๓)

  ....รู้จักตัณหา นั้นก็คือรู้จัก รูปตัณหา ตัณหาในรูป สัททตัณหา ตัณหาในเสียง คันธตัณหา ตัณหาในกลิ่น รสตัณหา ตัณหาในรส โผฏฐัพพตัณหา ตัณหาในสิ่งที่ถูกต้อง ธรรมตัณหา คือตัณหาในธรรมารมณ์ อันได้แก่เรื่องราว  และท่านได้แสดงอธิบายต่อไปว่า รู้จักเหตุเกิดตัณหานั้น ก็คือรู้จักว่าความเกิดขึ้นแห่งตัณหามีขึ้น ก็เพราะความเกิดขึ้นแห่งเวทนา  และได้แสดงถึงความดับตัณหาว่า ความดับตัณหามีขึ้นก็เพราะดับเวทนา  แสดงทางปฏิบัติให้ถึงความดับตัณหาว่า มีมรรคมีองค์ ๘ คือมรรคมีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิความเห็นชอบ เป็นต้น...(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๑๒)

...สักกายทิฏฐิ ความเห็นว่ากายของตน ....สักกายทิฏฐิ ๒๐ ...เป็น ๒๐ อย่างไร ก็คือ เห็นว่าขันธ์ ๕ เป็นตน คือเห็นว่า รูปเป็นตน เวทนาเป็นตน สัญญาเป็นตน สังขารเป็นตน วิญญาณเป็นตน ก็ได้ ๕ ข้อ เห็นว่าตนมีขันธ์ ๕ คือเห็นว่า ตนมีรูป ตนมีเวทนา ตนมีสัญญา ตนมีสังขาร ตนมีวิญญาณ ก็ได้อีก ๕ เห็นขันธ์ ๕ ในตน คือเห็นรูปในตน เห็นเวทนาในตน เห็นสัญญาในตน เห็นสังขารในตน เห็นวิญญาณในตน ก็เป็นอีก ๕ เห็นตนในขันธ์ ๕ คือเห็นตนในรูป เห็นตนในเวทนา เห็นตนในสัญญา เห็นตนในสังขาร เห็นตนในวิญญาณ ก็เป็นอีก ๕ ห้าสี่หนก็เป็น ๒๐ จึงเรียกว่าสักกายทิฏฐิ ๒๐ ความเห็นว่ากายของตน ๒๐ ...(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๑๑)

...อัตตวาทุปาทาน ยึดถือหรือถือมั่นวาทะว่าตน.... สมมติบัญญัติว่าอัตตาตัวเราของเรา ตัวเราก่อน แล้วก็มีของเรา แล้วก็จะมีตัวเขาของเขา และเมื่อพิจารณาให้รู้จักที่ตั้งแห่งสมมติบัญญัติ โดยเฉพาะที่ตัวเรานี้ตามความเป็นจริง โดยไตรลักษณ์ดั่งนี้แล้ว ก็จะทำให้หายหลง หายยึดถือ แต่เมื่อยังไม่ได้เห็นแจ้งจริง ก็ย่อมจะต้องมีความยึดถืออยู่ เป็นอัตวาทุปาทาน อนึ่ง เมื่อมีอุปาทานนี้ ยังเป็นเหตุให้ถือเราถือเขา ด้วยอำนาจมานะ จนเป็นเหตุถือพวก เป็นเหตุให้เกิดความแก่งแย่ง วิวาท และอกุศลกรรมต่าง ๆ อีกมากมาย...(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๑๐)

...สีลัพพัตตุปาทาน ความยึดถือศีลและวัตร หรือศีลและพรต ....พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงทางสุดโต่ง ๒ ทาง ที่บรรพชิตผู้มุ่งจะตรัสรู้ไม่ควรที่จะส้องเสพปฏิบัติ คือ กามสุขัลลิกานุโยค ความประกอบตนด้วยความสุขสดชื่นในทางกาม และ อัตตกิลมถานุโยค ความปฏิบัติทรมานตนให้ลำบาก คือทำทุกรกิริยาต่างๆ เหล่านี้ก็ชื่อว่าเป็นศีลและวัตร ซึ่งศาสดาในภายนอกพุทธศาสนาสั่งสอนกัน.... (สมเด็จพระญาณสังวร) 

สัมมาทิฏฐิสูตร(๙)

...คือความยึดถือทิฏฐิ คือความเห็น..ความเห็นผิดต่าง ๆ ...มิจฉาทิฏฐิ...
   ...อกริยทิฏฐิ  ความเห็นว่าไม่มีบุญ ไม่มีบาป...
   ...อเหตุกทิฏฐิ   ความเห็นว่า  ไม่มีเหตุ..ผลที่ได้ต่าง ๆ บังเกิดขึ้นตามกาลแห่งโชคเคราะห์...
   ...นัตถิกทิฏฐิ  ความเห็นว่าไม่มี เป็นการปฏิเสทสมมติสัจจะ  ความจริงโดยสมมติ..ปฏิเสทคติธรรมดา คติกรรม ผลของกรรม  ความเห็นที่ผิดหลักพุทธศาสนาสิ้นเชิง...
   ...ความเห็นผิดทั้งสามนี้...ข้ามทั้งสุขคติ..ข้ามทั้งมรรคผลนิพพาน.....(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๘)

........และท่านก็ได้แสดงอธิบายในข้อแรก คือข้อที่ว่ารู้จักอุปาทาน จำแนกอุปาทานเป็น ๔ คือ กามุปาทาน ความยึดถือกาม ทิฏฐุปาทาน ความยึดถือทิฏฐิ สีลัพพัตตุปาทาน ความยึดถือศีลและพรต อัตวาทุปาทาน ความยึดถือวาทะว่าตน รู้จักอุปาทานก็คือรู้จักอุปาทานทั้ง ๔ นี้ รู้จักเหตุเกิดแห่งอุปาทาน ก็คือรู้จักว่าอุปาทานเกิดขึ้นก็เพราะตัณหาเกิดขึ้น ตัณหาจึงเป็นเหตุเกิดแห่งอุปาทาน รู้จักความดับอุปาทาน ก็คือรู้จักว่าตัณหาดับ อุปาทานก็ดับ รู้จักทางปฏิบัติให้ถึงความดับอุปาทาน ก็คือรู้จักว่ามรรคมีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิเป็นต้น เป็นทางปฏิบัติให้ถึงความดับอุปาทาน ....(สมเด็จพระญาณสังวร)  

สัมมาทิฏฐิสูตร(๗)

 ....ภพคืออุปบัติ ความเข้าถึง ก็คือความที่เข้าถึงชาติความเกิด เพราะเมื่อเป็นภพ คือความมีความเป็น เป็นเราขึ้นมา........ในปัจจุบันนี้ภพกับชาติก็คู่กันอยู่ดั่งนี้ตลอดเวลา ความเป็นคนดี ความเป็นคนชั่วนั้น   มีทันทีในเมื่อสร้างกรรมดีกรรมชั่วขึ้น คือเมื่อตัวเรานี้สร้างกรรมดีกรรมชั่วขึ้น    คราวนี้ถ้าไม่มีการสร้างกรรมดีกรรมชั่วขึ้น ที่จะเกิดเป็นคนดีคนชั่วก็ไม่มี....(สมเด็จพระญาณสังวร) 

สัมมาทิฏฐิสูตร(๖)

....รู้จักชาติสมุทัย เหตุเกิดแห่งชาติ ก็คือรู้จักว่าเหตุเกิดแห่งชาติ หรือความเกิดแห่งชาติ ก็มีเพราะความเกิดแห่งภพ คือเพราะภพเกิด ชาติก็เกิด..(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๕)

.....เหตุเกิดแห่งชรามรณะ  ความแก่ ความตาย ก็คือ ชาติ ความเกิด รู้จักเหตุเกิดแห่งความแก่ ความตาย ก็คือ รู้จักว่าชาติความเกิดเป็นสมุทัย เหตุเกิดแห่งความแก่ความตาย  ดับชาติคือความเกิดเสียได้ก็เป็นความดับชรามรณะ.....(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๔)

....เมื่อหัดให้รู้จักว่าสมุทัยของชรามรณะ ก็คือชาติความเกิด เพราะมีชาติคือความเกิดเป็นเบื้องต้นจึงมีชรามรณะ ถ้าไม่มีชาติคือความเกิดชรามรณะก็ไม่มี เพราะฉะนั้นดับชาติเสียได้จึงเป็นอันว่าดับชรามรณะ ..(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๓)

...อริยสัจจ์..ความจริงที่บุคคลผู้เป็นอริยะพึงรู้..(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๒)

...รูป อาศัยอาหารคือ คำข้าว..นาม อาศัยอาหารคือ ผัสสะหรือสัมผัส....เจตนา อาหารของกรรม..(สมเด็จพระญาณสังวร)

สัมมาทิฏฐิสูตร(๑)

..พระผู้มีพระภาคประทับ ณ เชตวนาราม  พระสาริบุตร ได้แสดงพระธรรมแก่ภิกษุทั้งหลาย ถึงเรื่องความเห็นชอบ โดยยกเอาการรู้จักอกุศลและมูลรากของอกุศล การรู้จักกุศลและมูลรากของกุศลขึ้นแสดงก่อน เมื่อภิกษุทั้งหลายถามถึงปริยายอย่างอีก ก็แสดงยักย้ายนัยเรื่อย ๆ ไปอีก ๑๕ ข้อ...(พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน)

สัลเลขสูตร

...พระพุทธเจ้าทรงสอนสัลเลขปฏิบัติ  ตามนัยสัลเลขสูตร...การปฏิบัติในพระพุทธศาสนาทั้งปวงนั้น...ก็มุ่งขัดเกลาจิตใจ..หรือขัดเกลากิเลส  บาปอกุศลกรรมทั้งหลาย...ให้สิ้นไป...(สมเด็จพระญาณสังวร)

ละอาสวะด้วยอินทรีย์

ละอาสวะด้วยปัญญา

มหาสติปัฏฐานสูตร

....พระบรมศาสดาได้ทรงแสดงชี้ทางปฏิบัติอันเดียว  อันเรียกชื่อ เอกายนมรรค ...ทางปฏิบัติอันเดียว เพื่อความบริสุทธ์ของสัตว์ทั้งหลาย  เพื่อก้าวล่วงความโศก ความรัญจวน..ทั้งเพื่อดับทุกข์ความโทมนัสทั้งหลาย  เพื่อบรรลุธรรมอันถูกชอบที่พึงบรรลุ ..เพื่อกระทำให้แจ้งซึ่ง นิพพาน ...ทางปฏิบัติอันเดียวนี้ก็คือ..สติปัฏฐาน...(สมเด็จพระญาณสังวร)

ตั้งจิตให้ถูก

...คนเราแพ้อำนาจกิเลส...หากมีสติปัญญาเพียงพอ.."สู้ซึ่งหน้า" ก็สู้ได้...สงบได้...(สมเด็จพระญาณสังวร)

ภาวนามยาปัญญา

   ...ปัญญาที่ขับไล่กิเลส เป็นวิปัสสนาปัญญา..(พระธรรมธีรราชมหามุนี)

ปัญญาที่จะรู้แจ้ง..http://www.gotoknow.org/posts/547964

อารมณ์กรรมฐาน

....ให้ตามดู ตามรู้ ตามเห็น ใน กาย เวทนา จิต ธรรม ว่ามีการเกิดขึ้นเป็นธรรมดา มีการเสื่อมดับเป็นธรรมดา .....ตั้งสติให้ได้ปัญญารู้ ไม่ยึดมั่นอะไร นี้เป็นหลักปฏิบัติ กรรมฐาน...(สมเด็จพระญาณสังวร)

ข่มใจ ข่มกิเลส

....ฝึกใจข่มใจให้ละกิเลส  กิเลสที่เกิดขึ้นมานั้นแม้ว่าจะสำรวมระวัง..แต่ก็มีเวลาที่จะเผลอสติ..อารมณ์ก็เข้ามา จิตก็จับอารมณ์เป็นสังโยชน์ ก็เกิด ราคะ โทสะ หรือโมหะ ขึ้นในอารมณ์...(สมเด็จพระญาณสังวร)