ญาณ ๑๖ : ญาณที่เกิดขึ้นแก่ผู้เจริญวิปัสสนา
- นามรูปปริจเฉทญาณ คือ ญาณกำหนดรู้รูปนาม
- ปัจจยปริคคหญาณ คือ ญาณกำหนดรู้ปัจจัยของนามและรูป
- สัมมสนญาณ คือ ญาณกำหนดรู้ด้วยพิจารณาเห็นนามและรูปโดยไตรลักษณ์
- อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ คือ ญาณอันตามเห็นความเกิดและความดับไปแห่งเบญจขันธ์
- ภังคานุปัสสนาญาณ คือ ญาณอันตามเห็นความสลาย เห็นว่าสังขารทั้งปวงล้วนต้องสลายไปทั้งหมด
- ภยตูปัฏฐานญาณ คือ ญาณอันมองเห็นสังขารเป็นของน่ากลัว
- อาทีนวานุปัสสนาญาณ คือญาณอันคำนึงเห็นโทษ เห็นสังขารทั้งปวงซึ่งล้วนต้องแตกสลายไป
- นิพพิทานุปัสสนาญาณ คือ ญาณอันคำนึงเห็นด้วยความหน่าย ไม่เพลิดเพลินติดใจ
- มุญจิตุกัมยตาญาณ คือ ญาณอันคำนึงด้วยใคร่อยากพ้นไปเสีย
- ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ คือ ญาณอันคำนึงหาทาง ด้วยการไปยกเอาสังขารทั้งหลายขึ้นมาพิจาณากำหนดด้วยไตรลักษณ์
- สังขารุเปกขาญาณ คือ ญาณอันเป็นไปโดยความเป็นกลางต่อสังขาร ไม่ยินดียินร้ายในสังขาร
- สัจจานุโลมิกญาณ หรือ อนุโลมญาณ ญาณอันเป็นไปโดยอนุโลมแก่การหยั่งรู้อริยสัจจ์
- โคตรภูญาณ คือ ญาณครอบโคตร ความหยั่งรู้ที่เป็นหัวต่อข้ามพ้นจากภาวะปุถุชนเข้าสู่ภาวะอริยะบุคคล
- มัคคญาณ คือ ญาณในอริยมรรค ความหยั่งรู้ที่จะเป็นผลสำเร็จภาวะอริยะบุคคลชั้นนั้นๆ
- ผลญาณ คือ ญาณในอริยผล ความหยั่งรู้เป็นผลสำเร็จของพระอริยะในชั้นนั้นๆ
- ปัจจเวกขณญาณ คือ ญาณหยั่งรู้ด้วยพิจารณาทบทวน สำรวจรู้มรรคผล กิเลสที่ละแล้ว กิเลสที่เหลืออยู่ และนิพพาน
************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น