นิสัย

 The Thai word ‘nisai’ (นิสัย) means both character and habit. It points to an important truth: character is habit. We create our character through our habits. Character is not a given - it changes depending on how we live our lives.

Taking character to be permanent, people often look upon themselves as being a certain way. They define themselves in terms of their habits. When those habits are destructive or corrupting, like anger or greed, they can easily be filled with self-loathing or despair. Character begins to look like destiny.

But looking closely, what we see is identification with angry or greedy mental states and acting upon them again and again, until the identification and the reactions becomes more or less automatic. It is not an expression of identity, but of deeply ingrained habits.

Our mind is like a white board. These are not permanent markers. Unwise habits can be replaced by wise habits. But it takes patience and consistency and a deep trust in the Eightfold Path. But it’s all doable. This is our Lion’s Roar.

Ajahn Jayasāro

28/5/24

*******

Cr.https://www.facebook.com/share/p/2MzzrbSZZXLfgdow/?mibextid=oFDknk

*******

คำว่า ‘นิสัย’ สื่อความหมายได้ทั้ง นิสัยใจคอ และอุปนิสัยที่เคยชิน  ชี้ให้เห็นความจริงสำคัญข้อหนึ่งว่า นิสัยใจคอคือความประพฤติที่เคยชินนั่นเอง  เราบ่มเพาะนิสัยใจคอจากความประพฤติที่เคยชิน  นิสัยใจคอจึงไม่ใช่สิ่งที่ได้รับมาแต่เกิด แต่เปลี่ยนแปลงได้เรื่อยๆ ขึ้นอยู่กับว่าเราใช้ชีวิตอย่างไร 

เมื่อถือว่านิสัยใจคอเป็นของแน่นอนตายตัว  คนก็มักมองตนเองว่ามีตัวตนอย่างใดอย่างหนึ่ง  คนทั้งหลายมักจะกล่าวถึงตัวเองด้วยอุปนิสัยที่เคยชิน  เมื่ออุปนิสัยเหล่านั้นส่งผลเสียหาย เช่น โทสะหรือโลภ ก็จะเกลียดตัวเองหรือหดหู่ท้อแท้ได้ไม่ยาก  อุปนิสัยจึงเริ่มจะเหมือนโชคชะตา 

แต่ลองมองให้ละเอียด ที่เราเห็นคือการถือเอาอารมณ์โกรธหรือโลภเป็นตัวเราและตอบสนองตามอารมณ์นั้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า  จนกระทั่งการยึดเอาอารมณ์เป็นตนและการตอบสนองแทบจะกลายเป็นปฏิกิริยาอัตโนมัติ  ลักษณะเช่นนี้ไม่ใช่การแสดงออกถึงตัวตนว่าเราเป็นใคร หากแต่เป็นอุปนิสัยที่ฝังรากลึก

จิตของเราเหมือนกระดานขาว ไม่ได้มีอะไรมาขีดเขียนได้ถาวร  เราสามารถปลูกฝังอุปนิสัยที่ดีแทนที่อุปนิสัยที่ไม่ดีได้  แต่ต้องใช้ความอดทนสม่ำเสมอและความวางใจอย่างลึกซึ้งในอริยมรรค  การฝึกตนเช่นนี้ไม่เหลือวิสัย และเป็นความอาจหาญของเราที่จะบันลือสีหนาท

ธรรมะคำสอน โดย พระอาจารย์ชยสาโร

แปลถอดความ โดย ปิยสีโลภิกขุ