วันอาสาฬหบูชา

 วันเพ็ญเดือนแปด คือ วันอาสาฬหบูชา เป็นวันที่พุทธศาสนิกชนระลึกถึงโอกาสที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา ธัมมจักกัปปวัตนสูตร แก่ปัญจวัคคีย์ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน

ข้อสังเกตของธัมมจักกัปปวัตนสูตร คือ พระพุทธองค์ไม่ได้แสดงธรรมโดยใช้ภาษาสูง หรือพูดในระดับอภิปรัชญา พระพุทธองค์เริ่มต้นด้วยการชี้แจงความคิดผิดของผู้ฟัง คือ ปัญจวัคคีย์ยังเชื่อว่าการปฏิบัติที่ถูกต้อง คือการทรมานกายเพื่อทำลายความยึดติดในกาย และผู้ที่ไม่ปฏิบัติอย่างนี้มีทางเลือกเหลืออยู่ทางเดียว คือ หลงอยู่ในกาม

พระพุทธองค์จึงทรงเริ่มด้วยการยืนยันว่าปัญจวัคคีย์คิดแบบสุดโต่ง ที่จริงทางเลือกที่สามมีอยู่ และเป็นทางอันประเสริฐที่พระองค์ทรงตั้งชื่อว่า ทางสายกลาง พระพุทธองค์คงทรงทำให้ปัญจวัคคีย์สะดุ้งตั้งแต่ประโยคแรก เพราะพระพุทธองค์ทรงทราบดีว่าก่อนที่ใครจะรับความคิดใหม่ต้องวางของเก่าเสียก่อน เช่นเดียวกับการที่จะต้องซักผ้าก่อนที่จะย้อมสีได้

ข้อสังเกตข้อที่สอง คือ เนื้อหาในธัมมจักกัปปวัตนสูตรมุ่งที่แนวทางปฏิบัติ ไม่ใช่หลักความเชื่อในอริยสัจสี่ พระพุทธองค์จึงเน้นที่การปฏิบัติต่ออริยสัจแต่ละข้อ คือ ทุกข์เป็นสิ่งที่ต้องกำหนดรู้ สมุทัยเป็นสิ่งที่ต้องละ นิโรธเป็นสิ่งที่ต้องทำให้แจ้ง และมรรคเป็นสิ่งที่ต้องทำให้เกิดมี

ข้อที่สาม ความรู้ที่เกิดขึ้นในจิตใจของพระอัญญาโกณฑัญญะ ซึ่งทำให้ได้บรรลุเป็นพระโสดาบันเป็นการพิสูจน์ให้พระพุทธเจ้าทรงทราบแน่ได้ว่าทางไปสู่มรรค ผล นิพพาน ถ่ายทอดได้ (ถ้าใช้ภาษาชาวบ้าน  คือพระพุทธองค์ทรงได้กำลังใจในการเผยแผ่คำสอน)

ข้อที่สี่ พระอัญญาโกณฑัญญะสรุปความรู้ที่ได้ในการบรรลุธรรมว่า สิ่งใดมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นย่อมดับไปเป็นธรรมดา ซึ่งเป็นการเตือนสติว่า การพ้นทุกข์ไม่ได้อยู่ที่ความคิดสลับซับซ้อน หากอยู่ที่การกำหนดรู้ความเป็นจริงของกายและใจ ด้วยจิตที่ไม่เศร้าหมอง

พระอาจารย์ชยสาโร

*****

Cr.https://www.facebook.com/share/19N2evVjhZWMxZCz/?mibextid=oFDknk