เต่ากับปลา

ตัวอย่างเปรียบเทียบ

     มรรคผลนิพพาน เป็นสิ่งปัจจัตตัง คือ รู้เห็นได้จำเพาะตนโดยแท้ ผู้ใดปฏิบัติเข้าถึง ผู้นั้นเห็นเอง แจ่มแจ้งเอง หมดสงสัยในพระศาสนาโดยสิ้นเชิง มิฉะนั้นแล้วจะต้องเดาเอาอยู่ร่ำไป แม้จะมีผู้สามารถอธิบายให้ลึกซึ้งอย่างไร ก็รู้ได้แบบเดา สิ่งใดยังเดาอยู่ สิ่งนั้นไม่แน่นอน

     ยกตัวอย่างเช่น เต่ากับปลา เต่าอยู่ได้สองโลกคือ โลกบนบกกับโลกในน้ำ ส่วนปลาอยู่ได้โลกเดียวคือในน้ำขืนขึ้นมาบนบกก็ตายหมด

     วันหนึ่งเต่าลงไปในน้ำแล้วก็พรรณนาความสุขความสบายบนบกให้ปลาฟังว่า มีแต่ความสุขสบาย แสงสีสวยงาม ไม่ต้องลำบากเหมือนอยู่ในน้ำ

     ปลาฟังกันด้วยความสนใจ และอยากเห็นบก จึงถามเต่าว่า

     "บนบกนั้นลึกมากไหม?"

     "มันจะลึกอะไร ก็มันบก " เต่าตอบ

     " เอ บนบกมีคลื่นมากไหม ?"

     "มันจะคลื่นอะไรก็มันบก"

     "เอ บนบกมีเปือกตมมากไหม ? "

     "มันจะมีอะไรก็มันบก"

     ให้สังเกตดูคำที่ปลาถาม เอาแต่ความรู้ที่มีอยู่ในน้ำถามเต่า เต่าก็ปฏิเสธ

     " จิตปุถุชนที่เดามรรคผลนิพาน ก็ไม่ต่างอะไรกับปลา "

*******

(จากหนังสือ หลวงปู่ฝากไว้ บันทึกคติธรรมและธรรมเทศนา ของ พระราชวุฒาจารย์(หลวงปู่ดุลย์ อตุโล) รวบรวมบันทึกไว้โดย พระโพธินันทมุนี)