ปฏิจจสมุปบาท(๙)

...เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย เกิดภพ  ภพนั้นก็คือ ความเป็น ความมี อันได้แก่กามภพ รูปภพ อรูปภพ  เพราะมีความยึดถือซึ่งเป็นอุปาทาน จึงมีภพ ความเป็น ความมี ภพอย่างละเอียดก็คืออัสมิมานะ ความสำคัญหมายว่าเรามีเราเป็น ยึดถือในสิ่งในสิ่งใด ก็เกิดเป็นความมี ความเป็น คือเป็นเราสืบมาถึงเป็นของเราขึ้นในสิ่งนั้น ยึดอยู่ในกาม ก็เป็นเราขึ้นในกาม ก็เป็นกามภพ ยึดในรูป ก็เป็นเราขึ้นในรูป เป็นรูปภพ ยึดในอรูปก็เป็นเราขึ้นในอรูป เป็นอรูปภพ  เพราะฉะนั้น เมื่อมีอุปาทานคือความยึดถือจึงมีภพ และเมื่อมีภพจึงมีชาติคือความเกิด...(สมเด็จพระญาณสังวร)